Μηχανισμός δράσης του mRNA
Πώς δρα το εμβόλιο COMIRNATY®;
- Το εμβόλιο της BioNTech περιέχει συνθετικό mRNA, ένα τεχνητά παρασκευασμένο αντίγραφο ενός αποσπάσματος του γενετικού υλικού του ιού SARS-CoV-2.
- Το εμβόλιο δεν περιέχει βιολογικά ενεργούς ιούς ή μολυσματικά στελέχη ιών και δεν μπορεί να προκαλέσει καμία λοίμωξη.
- Το εμβόλιο περιέχει αποκλειστικά το αντίγραφο των «οδηγιών συναρμολόγησης» για μια μη μολυσματική πρωτεΐνη του κελύφους ιού (πρωτεΐνη-ακίδα). Αυτό το αντίγραφο των «οδηγιών συναρμολόγησης» είναι το λεγόμενο αγγελιοφόρο ριβονουκλεϊκό οξύ (mRNA). Ούτε αυτό είναι μολυσματικό. Με τη βοήθειά του μπορεί ο οργανισμός να κατασκευάσει μόνος του τη μη μολυσματική πρωτεΐνη τύπου ακίδας. Βάσει της πρωτεΐνης αυτής μπορεί ο οργανισμός να αναπτύξει ανοσία έναντι του ιού SARS-CoV-2 μέσω αντισωμάτων και κυττάρων μνήμης.
Ο ρόλος του mRNA στον ανθρώπινο οργανισμό
Το mRNA υπάρχει φυσικά και στα κύτταρά μας και εκπληρώνει μια ειδική αποστολή στον ανθρώπινο οργανισμό.
Απλουστευτικά, το αγγελιοφόρο mRNA αποτελεί αντίγραφο ενός συγκεκριμένου αποσπάσματος του γενετικού υλικού (DNA). Αυτό το αντίγραφο χρησιμεύει ως αντίγραφο μεταφοράς «οδηγιών συναρμολόγησης» πρωτεϊνών και μεταφέρει τις έκαστες απαιτούμενες πληροφορίες των «οδηγιών συναρμολόγησης» από τον κυτταρικό πυρήνα στα «εργοστάσια πρωτεϊνών» (ριβοσώματα) στο κύτταρο.
Σε εξατομικευμένες περιπτώσεις ισχύουν τα εξής:
Σχεδόν όλα τα κύτταρα του σώματός μας διαθέτουν έναν κυτταρικό πυρήνα. Παντού στον πυρήνα υπάρχει δεσοξυριβονουκλεϊκό οξύ (γενετικό υλικό), το επονομαζόμενο και DNA. Αυτό περιέχει όλες τις πληροφορίες σχετικά με τη δομή και τη λειτουργία του οργανισμού μας και συνεπώς και με τις «οδηγίες συναρμολόγησης» για την παρασκευή πρωτεϊνών. Για την παρασκευή πρωτεϊνών πρέπει οι πληροφορίες από το DNA, ωστόσο, αρχικά να «μεταφραστούν» σε μια «κινητή» έκδοση των «οδηγιών συναρμολόγησης» πρωτεϊνών, δηλ. το αγγελιοφόρο mRNA. Οι πρωτεΐνες επιτελούν πολλές λειτουργίες στον οργανισμό. Ανάμεσα σε άλλα, χρησιμεύουν στη δημιουργία νέων κυττάρων. Οι μύες, τα οστά ή τα μαλλιά αποτελούνται κατά κύριο λόγο από πρωτεΐνες.
Η παρασκευή των πρωτεΐνών του οργανισμού μας γίνεται στα ακόλουθα βήματα:
Ένα κύτταρο αποτελείται, ανάμεσα σε άλλα, από τον κυτταρικό πυρήνα, τα ριβοσώματα (τα επονομαζόμενα «εργοστάσια πρωτεΐνών»), κυτταροδιάλυμα (κυτταρικό υγρό) και μια κυτταρική μεμβράνη (κέλυφος κυττάρου).
Ένα ριβόσωμα μπορεί να «διαβάσει» το αγγελιοφόρο mRNA, δηλ. το αντίγραφο των πληροφοριών που προέρχονται από το DNA. Το ριβόσωμα παράγει πρωτεΐνες βάσει αυτών των «οδηγιών συναρμολόγησης».
Το DNA βρίσκεται στον κυτταρικό πυρήνα.
Για να μπορέσει ο οργανισμός να παραγάγει πρωτεΐνες, χρειάζεται καταρχήν τις απαραίτητες «οδηγίες συναρμολόγησης». Οι αντίστοιχες πληροφορίες των «οδηγιών συναρμολόγησης» βρίσκονται στο DNA στον κυτταρικό πυρήνα.
Με βάση τις πληροφορίες αυτές, αντιγράφεται το απόσπασμα ενός κλώνου DNA.
Στη φάση αυτή, οι πληροφορίες πρωτεϊνών από το DNA μεταγράφονται σε ένα αντίγραφο RNA, το επονομαζόμενο mRNA: το γράμμα m σημαίνει «messenger», δηλ. αγγιελιοφόρο, οπότε το mRNA σημαίνει «αγγελιοφόρο ριβονουκλεϊκό οξύ».
Οι πληροφορίες σχετικά με την πρωτεΐνη που παράγεται διαπερνούν με τη μορφή mRNA τον κυττταρικό πυρήνα και διαχέονται στο κυτταροδιάλυμα, το κυτταρικό υγρό.
Το mRNA μετακινείται δηλαδή από το σημείο της παραγωγής του, τον κυτταρικό πυρήνα, στα ριβοσώματα, τα σημεία παραγωγής των πρωτεϊνών.
Οι πληροφορίες για την αντιγραφή των «οδηγιών συναρμολόγησης», δηλ. του mRNA, αναγνωρίζονται και «μεταφράζονται» από το ριβόσωμα στις αντίστοιχες πρωτεϊνικές αλυσίδες.
Ο ανθρώπινος οργανισμός παράγει με τον τρόπο αυτόν τις δικές του, φυσικές πρωτεΐνες.
Τέλος, το mRNA διασπάται και αποδομείται. Τα μεμονωμένα δομικά μέρη του πρώην mRNA είναι και πάλι στη διάθεση του οργανισμού για τη δημιουργία ενός νέου mRNA.
Ο ρόλος του mRNA στο εμβόλιο
Με το εμβόλιο mRNA ο οργανισμός αποκτά μία «οδηγία συναρμολόγησης» για να παραγάγει από μόνος του μια συγκεκριμένη μη μολυσματική πρωτεΐνη του ιού που είναι ξένη στο σώμα.
Αυτή η πρωτεΐνη, που έχει το σχήμα αγκαθιού, υπάρχει επίσης επάνω στην επιφάνεια του νέου κορωνοϊού. Ονομάστηκε πρωτεΐνη-ακίδα λόγω της εμφάνισής της.
Η συγκεκριμένη πρωτεΐνη, δηλαδή, δεν περιέχεται από μόνη της στο εμβόλιο, παρά παράγεται στα κύτταρα του οργανισμού αμέσως μετά τον εμβολιασμό. Έτσι ενεργοποιείται η ανοσία από το ανοσοποιητικό σύστημα. Αυτό σχηματίζει κύτταρα μνήμης και αντισώματα ενάντια στην πρωτεΐνη του ιού και συνεπώς ενάντια στον ιό SARS-CoV-2.
Η πρωτεΐνη που παράγει ο οργανισμός δεν είναι μολυσματική. Η πρωτεΐνη είναι, ωστόσο, χαρακτηριστική για τον ιό SARS-CoV-2. Για τον λόγο αυτόν επαρκεί ήδη η παρουσία αυτού του κομματιού του κελύφους του ιού για να ενεργοποιηθεί το ανοσοποιητικό σύστημα και να αναπτυχθεί ανοσία έναντι της νόσου COVID-19.
Μετά τον εμβολιασμό, το αγγελιοφόρο mRNA καταλήγει στο κύτταρο από έξω προς τα μέσα. Μέσα στο κυτταρικό υγρό το mRNA καταλήγει απευθείας στο ριβόσωμα, το επονομαζόμενο «εργοστάσιο πρωτεϊνών». Δεν εισέρχεται στον κυτταρικό πυρήνα.
Το mRNA καταφτάνει στο ριβόσωμα, το «εργοστάσιο πρωτεϊνών».
Εκεί γίνεται ανάγνωση του mRNA από το ριβόσωμα και μετάφρασή του σε πρωτεϊνικές αλυσίδες.
Οι πρωτεϊνικές αλυσίδες μετατρέπονται σε μια τελική πρωτεΐνη-ακίδα. Αυτή η πρωτεΐνη με τη μορφή αγκαθιού, που βρίσκεται επίσης στην επιφάνεια του νέου κορωνοϊού, έχει λάβει το όνομά της από την εμφάνισή της. Στο επόμενο βήμα, οι πρωτεΐνες-ακίδες εξέρχονται από το κύτταρο.
Το ανοσοποιητικό σύστημα αντιδρά τώρα στην ξένη στο σώμα πρωτεΐνη-ακίδα αναπτύσσοντας ανοσία, συγκεκριμένα με ειδικά αντισώματα και κύτταρα μνήμης, ενάντια στον νέο κορωνοϊό. Τα αντισώματα είναι πρωτεϊνικά μόρια που παράγονται από τα ανοσοκύτταρα ενάντια στα παθογόνα, ενώ τα κύτταρα μνήμης συνιστούν τη «μνήμη» του ανοσοποιητικού συστήματος στην πρώτη επαφή με ένα παθογόνο. Σε περίπτωση μόλυνσης με τον νέο κορωνοϊό μπορεί - κανονικά - το ανοσοποιητικό σύστημα ενός ήδη εμβολιασμένου ατόμου να αντιδράσει γρήγορα και να αποτρέψει μια λοίμωξη.
Ο εμβολιασμός μπορεί, λοιπόν, στα περισσότερα εμβολιασμένα άτομα, να παρέχει αποτελεσματική προστασία έναντι της νόσου COVID-19.
Το mRNA συνοπτικά
Τα φυσικά και τα συνθετικά mRNA παράγονται σε διαφορετικά σημεία. Και οι δύο μορφές του mRNA έχουν, ωστόσο, την αποστολή να καθιστούν δυνατή την παραγωγή μιας πρωτεΐνης, χάρη στις πληροφορίες που μεταφέρουν.
| Φυσικό mRNA | mRNA στο εμβόλιο | |
|---|---|---|
| Δημιουργία | Φυσικό, με σημείο εκκίνησης το DNA του κυτταρικού πυρήνα | Συνθετικό, με σημείο εκκίνησης το εργαστήριο ως αντίγραφο ενός πρότυπου DNA |
| Μεταφορά | εξερχόμενο από τον κυτταρικό πυρήνα στο κυτταρόπλασμα | μέσω του εμβολιασμού φτάνει από έξω προς τα μέσα στο κύτταρο (στο κυτταρόπλασμα) χωρίς πρόσβαση στον πυρήνα |
| Λειτουργία | «Οδηγίες συναρμολόγησης» πρωτεϊνών, που «διαβάζονται» από το ριβόσωμα | «Οδηγίες συναρμολόγησης» πρωτεϊνών, που «διαβάζονται» από το ριβόσωμα |
| Στόχος | Παραγωγή της πρωτεΐνης σύμφωνα με τις «οδηγίες συναρμολόγησης» από το ριβόσωμα και κατόπιν αποδόμηση του mRNA | Παραγωγή της πρωτεΐνης σύμφωνα με τις «οδηγίες συναρμολόγησης» από το ριβόσωμα και κατόπιν αποδόμηση του mRNA |
Οι δύο δόσεις εμβολιασμού είναι απαραίτητες για τον εξής λόγο:
Ο εμβολιασμός πραγματοποιείται σε δύο δόσεις. Συνιστάται να κάνετε τη 2η δόση 3 εβδομάδες μετά την 1η δόση. Η βέλτιστη προστασία ξεκινά 7 ημέρες μετά τη 2η δόση.
